Meel, bloem en molens

Vandaag is het Nationale Pannenkoekendag; een dag waarop basisschoolkinderen ouderen verwennen met zelfgebakken pannenkoeken. Want wie houdt er nou niet van een goede pannenkoek?

De basis van een pannenkoek betaat uit meel, eieren en melk. Waar melk en eieren vandaan komen, weet iedereen. Maar hoe zit het met meel? En wat is het verschil tussen meel en bloem?

Meel bestaat uit gemalen graankorrels. Graan wordt al sinds mensenheugenis vermalen tot meel voor het maken van brood of andere producten. Heel vroeger gebeurde dit handmatig tussen stenen, maar later is men de kracht van onder andere water en wind gaan gebruiken in de vorm van molens. Aan het einde van het Romeinse rijk raakten watermolens verspreid over Europa. Vanaf rond het jaar 1.000 verschenen de eerste windmolens. De oudste bekende vermeldingen van windmolens in Nederland dateert van circa het jaar 1.180. Er zijn verschillende types, maar de werking is min of meer gelijk. Door de wind gaan de wieken draaien, waardoor in de molen het graan tussen de molenstenen vermalen wordt tot meel.

Welke soort meel, is afhankelijk van welke korrel vermalen wordt. Denk aan tarwe, spelt of rogge. Voor meel wordt de hele korrel van het graan gemalen, inclusief vliesjes, waardoor er een (volkoren)meel ontstaat. Perfect om bijvoorbeeld bruin brood mee te bakken. Bij bloem wordt dit meel gezeefd, zodat er een witte bloem achterblijft. Bloem is dus niet anders dan gezeefd meel. Je houdt dan alleen het binnenste van de graankorrel over.

Sinds de introductie van elektriciteit op het platteland, werden molens vervangen door elektrische apparaten. En tegenwoordig zijn hier grote fabrieken voor. Gelukkig zijn veel molens behouden gebleven. Momenteel zijn de meeste molens in bezit van gemeentes of stichtingen en worden de meeste molens door vrijwillige molenaars meestal op zaterdagen in bedrijf gehouden. Er is ook een heuse opleiding tot molenaar, die wordt verzorgd door het Gilde van Vrijwillige Molenaars. Als er aan of bij de molen een speciale blauwe molenwimpel hangt, dan is de molen opengesteld voor publiek en ben je welkom om een kijkje te komen nemen. Vaak krijg je dan een uitleg hoe de molen werkt en hoe vroeger daar het graan tot meel werd vermalen. Leuk en leerzaam!